Կոստանդնուպոլսոյ Հայոց Գահակալ Ն.Ա.Տ. Սահակ Բ. Պատրիարք, Կիրակի 22 Յունիս 2025-ի առաւօտուն, Սուրբ Էջմիածնի Տօնին, հիւրընկալութեամբ ԱՄՆ Արեւմտեան Թեմի Առաջնորդ Բարձրաշնորհ Տէր Յովնան Արքեպս. Տէրտէրեանի, ԱՄՆ Արեւմտեան Թեմի Սրբոց Ղեւոնդեանց Մայր Տաճաին մէջ  մատոյց հանդիսաւոր Սուրբ Պատարագ։ Մայր Տաճարի զանգերու բերկրալի ղօղանջներուն ներքոյ պատրիարքական շքեղ թափօրը առընթերակայութեամբ գաւազանակիր Հոգեշնորհ Տէր Յարութիւն Վարդապետ Տամատեանի, Մայր Տաճարի Հոգեւոր Հովիւ Արժանապատիւ Տէր Խաժակ Քահանայ Շահպազեանի եւ  Օգնական Հովիւ՝ Արժանապատիւ Տէր Նժդեհ Քահանայ Քէշիշեանի եւ առաջնորդութեամբ հոգեւորականաց դասուն, սարկաւագաց ու դպրաց  ուղղուեցաւ  Մայր Տաճար կեդրենական Սուր Խորան։ Պատարագին երգեցողութիւնը կատարեցին Սրբոց Ղեւոնդեանց Մայր Տաճարի «Շնորհալի» երգչախումբը, ղեկավարութեամբ՝ Արթիւր Սրկ. Վարդանեանին, համատեղութեամբ՝ Մայր Տաճարի «Խաչատուրեան» երգչախումբին, ղեկավարութեամբ՝ Ստեփան Սրկ․Գոզումեանին։  

Արարողութեան ներկայ գտնուեցան Գերշ. Տէր Պարգեւ Արք. Մարտիրոսեան, Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան միաբաններէն Գերշ. Տ. Մուշեղ Արք․ Մարտիրոսեան, Հիւսիսային Ամերիկայի եւ Գանատայի Կաթողիկէ Հայոց Առաջնորդ՝ Արհիապատիւ Տէր Միքայէլ Եպս. Մուրատեանի ներկայացուցիչ՝ Արհիապատիւ Տէր Բարսեղ Եպս. Պաղտասարեան, Հիւսիսային Ամերիկայի Հայ Աւետարանական միութեան Հովիւ՝ Վեր. Հենրիկ Շահնազարեան, Կլէնտըլի քաղաքապետ՝ Տիար Արա Նաճարեան, Թեմական Խորհուրդի Ատենապետ՝ Տէր եւ Տիկին Տէրիք Ղուկասեան, Թեմի հոգեւորականաց դասէն ու Թեմական Խորհուրդէն անդամներ, այլ յարանուանութիւններէ ներկայացուցիչներ, Ծխական Խորհուրդի անդամներ, Մայր Տաճարի պատկառելի կնքահայրեր, Պատրիարք Հօր այցելութեան Արեւմտեան Թեմի կարգադիր յանձնախումբի ատենապետ Տէր եւ Տիկին Սարօ Մարուքեան եւ յանձնախումբի միւս անդամներ եւ հաւատացեալներու խուռներամ բազմութիւն մը: 

Նախքան Տէրունական աղօթքը, Պատրիարք Հօր նախագահութեամբ եւ մասնակցութեամբ Գերշ․ Տէր Յովնան Արք․ Տէրտէրեանի եւ Գերշ․ Տէր Մուշեղ Արք․ Մարտիրոսեանի կատարուեցաւ Հայրապետական Մաղթանք վասն անսասանութեան Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի։ Ապա, Թեմակալ Առաջնորդ Գերշ․ Տէր Յովնան Արք․ Տէրտէրեան ողջոյնի խօսք արտասանեց եւ բարի գալուստ մաղթեց Պատրիարք Հօր։ Սրբազան Հայրը յայտնեց, որ Հայ եկեղեցւոյ զաւակաց համար յատուկ կարեւորութիւն ունի Սուրբ Էջմիածնի Տօնը եւ թէ յիշարժան առիթը  Արեւտեան Թեմէն ներս առաւել եւս կ՛՚իմաստաւորուի Պատրիարք Հօր պատմական այցելութեամբ եւ Սրբոց Ղեւոնդեանց Մայր Տաճարին մէջ Սուրբ Պատարագի մատուցմամբ։ Բարձրաշնորհ Սրբազանը աւելցուց, որ շաբաթ մը տեւողութեան ընթացքին Պատրիարք Հայրը առիթը ունեցած էր թեմական տարբեր կառոյցներ այցելելու, Թեմի հոգեւորականաց դասին, ժողովականներուն ու ժողովուրդին հետ համախմբուելու եւ իր պատգամներն ու Պոլսոյ Պատրիարքութեան ու ժողովուրդի մասին տեղեկութիւններ փոխանցելու բոլորին։ Սրբազան Հայրը նշել տուաւ, որ հանդիսաւոր Սուրբ Պատարագով իր գագաթնակէտին կը հասնէր պատմական այցելութիւնը, ապա  հրաւիրեց Պատրիարք Հօր այցելութեան առթիւ Արեւմտեան Թեմէն ներս կազմուած հիւրընկալութեան կարգադիր յանձնախումբի ատենապետ՝ Տիար Սարօ Մարուքեանը, որ յանուն Արեւմտեան Թեմին Պատրիարք Հօր նուիրեց Մարուքեանի ձեռագործներէն եպիսկոպոսական լանջախաչ մը։ Առ այդ, Սրբազան Հայրը նաեւ փոքր լանջախաչ մըն նուիրեց Պատրիարք Հօր ընկերացող գաւազանակիր՝ Հոգշ. Տ. Յարութիւն Վրդ. Տամատեանին։

Նուիրաբաշխումէ ետք Պատրիարք Հայրը հետեւեալ բնաբանը ընտրելով իր պատգամը փոխանցեց ներկայ հաւատացեալներուն ․- «Երուսաղէմ, եթէ քեզ մոռնամ, թո՛ղ իմ աջ ձեռքս իր պաշտօնը մոռնայ. թո՛ղ իմ լեզուս իմ քիմքիս փակչի» (Սղմ 137.1)։ Պատրիարք Հայրը Սաղմոսի իմաստը բացատրելէ ետք, զայն հետեւեալ նախադասութեամբ պատշաճեցուց եւ կապեց Սուրբ Էջմիածնի տօնին ու խորհուրդին հետ.- «Սուրբ Էջմիածին, եթէ քեզ մոռնամ, թող իմ լեզուս իմ քիմքիս փակչի»։ Պատրիարք Հայրը ըսաւ, որ Սուրբ Էջմիածինը Հայ Եկեղեցւոյ հաւաքական կեանքին մէջ դարեր շարունակ եղած է միացնող զօրութիւն մը, որ եղած է նաեւ բարոյական զօրութիւն մը եւ Աստուծոյ մխիթարական շնորհները Հայ ժողովուրդին փոխանցող օրրանը։ Պատրիարք Սրբազանը աւելցուց, որ  Սուրբ Էջմիածինը եղած է Հայոց քրիստոնէացման այն կոթողը, որու հեթանոսական հիմերուն վրայ Աստուածային նախախնամութեամբ կառուցուած է Հայ ժողովուրդի յաւերժութիւնը խորհրդանշող, Հայոց փրկութեան ու միութեան խորհրդանիշ հանդիսացող Միածնաէջ Մայր Տաճարը։ Ամենապատիւ Սրբազան Պատրիրաքը շեշտեց, որ Սուրբ Էջմիածինը  որպէս խորհուրդ  ու լուսաշող փարոս դէպի յոյս, առաւել կեանք ու անմահութիւն է առաջնորդած Հայ ժողովուրդը։

Ապա Պատրիարք Հայրը անդրադարձաւ վերջին օրերուն Հայաստանի մէջ տեղի ունեցած խնդիրներուն։ Ան օրինակով մը խօսեցաւ եւ յաջորդիւ ըսաւ. «Մեր ժողովուրդը յատկապէս վերջին տարիներուն ապրեցաւ մեծ փորձութիւններ, որոնք սովորականէ դուրս ազդեցութիւններ ունեցան մեր ժողովուրդին վրայ։ Աւելի պարզ եթէ բացատրենք, այս բոլորը դարձան մշուշ մը, որուն մէջ կարելի չէ ճշգրիտ ձեւով զանազանել եղբայրն ու թշնամին։ Մշուշը այնպիսի բնոյթ մը ստացաւ, որ ո՛չ ոք կրնայ տեսնել իր շուրջը կանգնած եղբայրը, որ իր կարգին պատճառ կը դառնայ բախումներու գոյացման։ Մեր պատմական փորձառութիւնը մեզի հարցնել կ՚ուտայ հետեւեալը. «Միթէ կարելի՞ է որ Հայոց Եկեղեցին եւ Հայոց պետականութիւնը իրարու թշնամի ըլլան»։ Պատրիարք Հայրը մաղթեց, որ Սուրբ  Էջմիածնի Տօնին մշուշը վերանայ Հայոց երկնակամարէն եւ եղբայրներ կրկին անգամ միանան ի սէր հայ ժողովուրդին բարւօք եւ խաղաղ ապագային։

Պատրիարք Հայրը իր քարոզի աւարտին շնորհակալութիւն յայտնեց Արեւմտեան Թեմի Առաջնորդ Բարձրաշնորհ Տէր Յովնան Արքեպիսկոպոս Տէրտէրեանին, որ շաբթուայ մը տեւողութեամբ ամէն փուլի իրեն ուղեկցած էր, եւ որու գլխաւորութեամբ ու Թեմական Խորհուրդի հրաւէրով ու կարգադիր յանձնախումբի ու շատերու  ներդրումով ամենայն բծախնդրութեամբ մշակուած եւ ի գործ դրուած էր օրհնաբեր այցելութեան ժամանակացոյցը։ Նորին Ամենապատուութիւնը յայտնեց, որ այցելութիւնները առիթ դարձած էին մօտէն իրազեկ եւ վկան դառնալու Արեմտեան Թեմէն ներս Սրբազան Հօր կատարած հսկայ գործունէութեան, Թեմի յարատեւ ծաղկումին, եկեղեցիներու ու դպրոցներու շինութեան, յարակից կառոյցներու հաստատման եւ ազգօգուտ նոր ծրագիրներու մշակման։ Այս առթիւ յաջողութիւն մաղթեց  Բարձրաշնորհ Տէր Յովնան Արքեպիսկոպոս Տէրտէրեանին եւ իրեն նուիրեց ադամանդակուռ ձեռաց խաչ մը։

Յաւարտ Սուրբ Պատարագի կատարուեցաւ հոգեհանգստեան պաշտօն Պոլսոյ Երանաշնոր Տ. Գարեգին Խաչատուրեան, Տ. Շնորհք Գալուստեան, Տ. Գարեգին Գազանճեան եւ Տ. Մեսրոպ Մութաֆեան Պատրիարքներու յաւիտենական հանգիստի, ինչպէս նաեւ նորոգ հանգուցեալ Պոլսահայ բարերար Տիգրան Կիւլմէզկիլի եւ Էսաեան Վարժարանի տնօրինուհիներէն Աննա Քավաֆեանի հոգիներու խաղաղութեան համար։

Եկեղեցական արարողութիւնը իր աւարտին հասաւ «Պահպանիչ» աղօթքով եւ վերջին օրհնութեամբ, որմէ ետք ի պատիւ Նորին Ամենաբատութեան Առաջնորդարանի Գալայճեան սրահի մէջ տեղի ուենացաւ աշտօնական ընդունելութիւն, ուր մեծ թիւով հրաւիրեալ իրենց խորին երխտագիութիւնն ու քաջառողջութեան լաւագոյն բարեմաղթութիւնները փոխանցեցին  Կոստանդնուպոլսոոյ նուիրապետական Աթոռին Գահակալին, միաբանութեան ու բարեպաշտ ժողովուրդին։

ՊԱՏՐԻԱՐՔ ՀՕՐ Ի ՊԱՏԻՒ ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՒԹԻՒՆ ԱՐԵՒՄՏԵԱՆ ԹԵՄԷՆ ՆԵՐՍ

Ն.Ա.Տ. Սահակ Բ. Պատրիարք Հօր ԱՄՆ Արեւմտեան Թեմ կատարած պատմական այցելութիւնը իր աւարտին հասաւ, Կիրակի 22 Յունիս 2025-ին, յետ Սուրբ Պատարագի կազմակերպուած համայնքային ընդունելութեամբ։ Թեմակալ Առաջնորդ Գերշ. Տէր Յովնան Արք. Տէրտէրեանը, Թեմական բոլոր կառոյցներն ու երեք հարիւր հրաիւրեալներ մեծարեցին Պատրիարք Հայրը եւ իրենց ջերմ զգացումները ու ակնածանքը յայտնեցին Նորին Ամենապատուութեան։

Առաջորդարանի Նազարէթ-Սիմա Քալայճեան սրահին մէջ իրականացած հանդիսութեան գլխաւորեց Պատրիարք Հայրը։ Առաջնորդ Սրբազան Հայրը, Թեմական Խորհուրդի Ատենապետ Տիար Տէրիք Ղուկասեանը եւ հիւրընկալութեան յանձնախումբի Ատենապետ Տիար Սարօ Մարուքեանը յաջորդաբար ողջունեցին բոլոր ներկաները։ Հիւրերու շարքին էին Կիլիկեան միաբանութեան անդամներէն  Գերշ. Տ. Գեղամ Արքեպս. Խաչերեան եւ Գերշ. Տ. Մուշեղ Արքեպս. Մարտիրոսեան, ինչպէս նաեւ Հիւսիսային Ամերիկայի Հայ Աւետարանական Եկեղեցիներու Միութեան հովիւ Վեր. Հենրիկ Շահնազարեան, Գերշ. Տ. Պարգեւ Արքեպս. Մարտիրոսեան, բարերարներ, Խաչատուրեան եւ Շնորհալի երգչախումբերու անդամներ եւ հրաւիրեալներ։ Հանդիսավարն էր կարգադիր յանձնախումբի անդամներէն Այլին Քէօսէեան։ Հանդիսութեան ընթացքին գործադրուեցան երաժշտական եւ պարային ներկայացումներ։

Յանուն Թեմական Խորհուրդին արտայայտուեցաւ Ատենապետ Տիար Տէրիք Ղուկասեան։ Ան յայտնեց, որ Պատրիարք Հօր այցելութիւնը անմոռանալի պիտի մնայ թեմական կեանքէն ներս, եւ թէ՝ պատմական անդրանիկ այցելութիւնը արդէն իսկ դրական ազդեցութիւն ունեցած է եւ առիթը հանդիսացած մօտէն ծանօթանալու Ն․Ա․Տէր Սահակ Պատրիարքին եւ լսելու անոր պատգամները։

Շնորհաւորական խօսք արտասանեց նաեւ Առաջնորդ Սրբազան Հայրը, որ յայտնեց, թէ շաբաթ մը տեւողութեան ընթացքին Արեւմտեան Թեմի զաւակները ըմբոշխնեցին Պատրիարք Հօր հոգեշունչ պատգամները եւ Քրիստոնէական բարոյականութեամբ լի ուսուցողական խօսքերը։ Հետեւաբար, այցելութիւնը որ իր աւարտին կը հասնի, թեմական կեանքէն ներս կը մնայ յիշարժան իրողութիւն մը։ Այլապէս Արեւմտեան Թեմը իր ամբողջ վարչական կազմով, հոգեւորականաց դասով եւ ողջ հաւատացեալ ժողովուրդով ցտեսութիւն կ՚ըսէ Պատրիարք Հօր, շնորհակալութիւն յայտնելով օրհնաբեր այցելութեան  համար։

Հուսկ բանքը կատարեց Պատրիարք Հայրը, որ շնորհակալութիւն յայտնեց բոլոր անոնց, որոնք Սրբազան Հօր գլխաւորութեամբ այս պատմական այցելութեան իրականացման համար իրենց կարելին ի գործ դրած էին։ Այս այցելութիւնը առիթ եղած էր որ ինք մեծապէս ներշնչուի եւ իր տեսածներով առաւել եւս յոյսով լեցուի որպէս Հայ Եկեղեցւոյ հոգեւորական։ Նորին Ամենապատուութիւնը շեշտեց, որ Պոլսահայութիւնը ունի պապենական ժառանգ զոր կը փորձէ պահել ու զարգացնել։ Իսկ ԱՄՆ-ու մէջ, շատ մը կառոյցներ այստեղ սկիզբէն կը հիմնադրուին եւ այս մէկը ինքնին դժուարին գործընթաց մըն է։ Եկեղեցւոյ հովանիին ներքեւ տեսլական ունենալ, համախմբուիլ, նիւթական եւ մարդուժի զօրութիւնը միացնել պէտք է եւ ինչ որ տեսնուեցաւ շաբթուան մը ընթացքին, ԱՄՆ-ու Արեւմտեան Թեմի մէջ լաւագոյնս իրականացած է։ Նորին Ամենապատուութիւնը յայտնեց, որ իւրաքանչիւր առաջորդ իր տարբեր յատկութիւններով ներդրում բերած է եկեղեցական կեանքին, սակայն ներկային անուրանալի տեսողութիւն է Գերաշնորհ Տէր Յովնան Արքեպիսկոպոսի աշխատասիրութեամբ եւ փորձառութեամբ կատարուած մեծածաւալ գործերը։ Ան ներկաները հրաւիրեց, որ միշտ զօրաւիգ կանգնին Սրբազանին եւ իրենց ազգային եկեղեցական կեանքը մնայ փառքի վրայ։

Պատրիարք Հայրը այս առթիւ յուշանուէրներ յանձնեց Թեմական Խորհուրդին, Ծխական Խորհուրդին, Կարգադիր Յանձնախումբին, Խաչատուրեան Երգչախումբին եւ Շնորհալի Երգչախումբին։ Իսկ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Առաջնորդ՝ Բարձրաշնորհ Տէր Յովնան Արքեպիսկոպոս Տէրտէրեանին յանձնեց պատմական նուէր մը՝ ԱՄՆ առաջին հոգեւորականի նշանակման կոնդակի օրինակը, որ հրապարակուած է 19րդ դարու վերջերը Երանաշնորհ Խորէն Պատրիարք Աշըքեանի կողմէ։ Այս մէկը նշանակալից դարձաւ, քանի տակաւին ԱՄՆ-ու թեմը չհիմնուած առաջին հոգեւորականը ուղարկուած է Պոլսոյ Պատրիարքութենէն, օրուան պատրիարքին օրհնութեամբ։

Հանդիսութիւնը իր աւարտին հասաւ միաբերան արտասանուած աղօթքով եւ բարի մաղթանքներով։

Դիւան Առաջնորդարանի

24 Յունիս 2025